Εισήγηση για τα Επαγγελματικά δικαιώματα στην Περιφερειακή Συνδιάσκεψη του ΠΣΔΜΗ της 22-1-2010
Νόμος 6422/1935/ΦΕΚ 412/1934
Περί άσκησης του επαγγέλματος του Μηχανολόγου, του Ηλεκτρολόγου, του Μηχανολόγου – Ηλεκτρολόγου και του Ναυπηγού
Βασικός νόμος που ισχύει για το επάγγελμα του Μηχανολόγου Ηλεκτρολόγου Μηχανικού είναι ο νόμος 6422/1934. Ακολουθούν δύο βασιλικά διατάγματα ταξινόμησης, διαίρεσης και κατάταξης εγκαταστάσεων, για μεν τις μηχανολογικές του 1950. για δε τις ηλεκτρολογικές του 1951.
1. Τι ισχύει σήμερα ως προς τα επαγγελματικά δικαιώματα στις εγκαταστάσεις
Το σημερινό ΥΠΟΙΑΝ με το Ν. 6422/1934 θέσπισε τις Ηλεκτρολογικές (ΗΕ) και Μηχανολογικές Εγκατάστασης (ΜΕ) ως αρμοδιότητα του, και έδωσε πλήρη δικαιώματα στους Διπλωματούχους Μηχανολόγους (ΔΜΜ), Ηλεκτρολόγους (ΔΗΜ), Μηχανολόγους Ηλεκτρολόγους (ΔΜΗΜ) και Ναυπηγούς (ΔΝΜ).
Οι λοιποί Διπλωματούχοι και Πτυχιούχοι Μηχανικοί, καθώς και πτυχιούχοι διαφόρων τεχνικών σχολών έχουν σήμερα περιορισμένα (και όχι πλήρη) δικαιώματα, στις λεγόμενες απλές εγκαταστάσεις.
2. Χαρακτηρισμός απλών εγκαταστάσεων (ΗΕ ή ΜΕ)
Η αναγκαιότητα θεσμοθέτησης της απλής εγκατάστασης ήταν εύλογη όταν θεσπίσθηκε το 1934. Με την πάροδο των ετών και με την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας παρατηρείται αναθεώρηση κανόνων παραγωγής τεχνικού έργου σχεδόν σε καθημερινή βάση. Η συνεχής «διεύρυνση» των ορίων της απλότητας (συνήθως με απλουστευμένες έως και αυθαίρετες ερμηνείες), έχει συρρικνώσει σημαντικά το πεδίο των μη απλών εγκαταστάσεων, σε βάρος της ασφάλειας της κατασκευής και λειτουργίας των ΗΕ και ΜΕ.
Συνολικά και στα πλαίσια της προσπάθειας για εγκαταστάσεις που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, έχουμε μια όλο και περισσότερο εκτεταμένη χρήση αυτοματισμών που πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις μελέτες των εγκαταστάσεων και κάνουν ακόμη πιο απαιτητή την ύπαρξη μελέτης αποκλειστικά από ΔΜΜ, ΔΗΜ ΔΜΗΜ και ΔΝΜ ακόμη και σε εγκαταστάσεις που χαρακτηρίζονται απλές.
Χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα αντιεπιστημονικό να συναρτάται η λεγόμενη «απλότητα» εγκατάστασης από το ποσό δαπάνης, όπως ισχύει σήμερα. Επίσης δεν γίνεται αντιληπτό πως υπάρχει κριτήριο εγκατεστημένης ισχύος, όταν αυτή δεν είναι γνωστή προ της σύνταξης μελέτης. Ποιος επομένως συντάσσει μελέτη για να καταλήξει εκ των υστέρων στην απλότητα η μη κάθε εγκατάστασης.
Τα τελευταία χρόνια θεσπίστηκαν σύγχρονες εγκαταστάσεις με αντίστοιχες μελέτες (πυροπροστασία, φυσικό αέριο, νέος κανονισμός εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων με θεμελιακή γείωση κλπ.) ως υποχρεωτικές και λόγω της εξειδίκευσης που απαιτούν, χαρακτηρίζονται ως μηχανολογικού ή ηλεκτρολογικού χαρακτήρα. Καμία σύγχρονη εγκατάσταση δεν μπορεί να κριθεί ως απλή, καθώς συνοδεύεται από στοιχεία αυτοματισμών και βέβαια είναι αλληλένδετη λειτουργικά με τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις στο ίδιο έργο. Πρακτικά επομένως δε διαχωρίζεται τεχνικά αλλά ούτε και ως δαπάνη. Κάθε αυθαίρετη και αντιδεοντολογική ερμηνεία ως προς την κατηγοριοποίηση των εγκαταστάσεων σε απλές και μη, χωρίς να συνυπολογίζεται το γνωστικό επιστημονικό αντικείμενο του Μηχανολόγου και Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, οδηγεί σε προχειρότητα, αστοχία και σπατάλη ενέργειας στις εγκαταστάσεις
Ο Κλάδος των Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων με μοναδικά κριτήρια την επιστημονική τεκμηρίωση και την εξειδίκευση της σύγχρονης τεχνολογίας, ζητάει την άμεση κατάργηση του όρου των «απλών εγκαταστάσεων». Καλεί τα αρμόδια όργανα της πολιτείας στην άμεση νομοθετική ρύθμιση προς αποκατάσταση και εναρμονισμό στις σύγχρονες τεχνολογικές απαιτήσεις.
3. Αρμόδια Υπουργεία στη θέσπιση τήρησης Τεχνικών Κανονισμών για την κατασκευή Τεχνικών Έργων. Ρόλος Υπουργείου Παιδείας.
Το Υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠΟΙΑΝ), πρώην Ανάπτυξης και Βιομηχανίας, είναι αρμόδιο για τη θεσμοθέτηση και υποχρέωση τήρησης κατά την κατασκευή, με τη μορφή Τεχνικών Κανονισμών, Τεχνικών Προτύπων κλπ. Ηλεκτρολογικής (ΗΕ) ή Μηχανολογικής Εγκατάστασης (ΜΕ), κυρίως σε κτίρια και όχι μόνο (ειδικές τεχνικές απαιτήσεις).
Και άλλα Υπουργεία είναι αρμόδια για τη θέσπιση υποχρέωσης τήρησης ειδικών Τεχνικών Κανονισμών για την κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων. Για παράδειγμα το πρώην Υπουργείο Ενέργειας (τώρα στο ΥΠΕΚΑ) με τον Κανονισμό εσωτερικών εγκαταστάσεων φυσικού αερίου με πίεση λειτουργίας άνω των 50 mbar κλπ., καθώς επίσης και το Υποδομών. Γενικά τα σχετικά Υπουργεία (ΥΠΟΙΑΝ, ΥΠΕΚΑ, Υποδομών, κλπ) είναι αρμόδια για τη θέσπιση υποχρέωσης τήρησης ειδικών Τεχνικών Κανονισμών για την κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων και οφείλουν να λειτουργούν με βασικό γνώμονα την ανάγκη προστασίας των χρηστών και των εγκαταστάσεων
Τονίζεται ότι το Υπουργείο Παιδείας, που συχνά αναφέρεται σε Σχέδια Νόμου ως συναρμόδιο, δεν έχει καμία ουσιαστική αρμοδιότητα και συμμετοχή στη θέσπιση Τεχνικών Κανονισμών για την κατασκευή κάποιου τεχνικού Έργου. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι στα προγράμματα σπουδών των Σχολών, που η λειτουργία τους εποπτεύεται από το Υπουργείο Παιδείας, δεν διδάσκονται Τεχνικοί Κανονισμοί ή Τεχνικά Πρότυπα.
Στις σχολές διδάσκονται οι γενικές επιστημονικές και τεχνικές αρχές, σύμφωνα με τις οποίες μπορούν να συνταχθούν, να κατανοηθούν και βέβαια να εφαρμοστούν οι Κανονισμοί ή τα Πρότυπα αυτά.
Δεν γίνεται λοιπόν κατανοητό πως ένα υπουργείο που δεν έχει καμία αρμοδιότητα για τη θέσπιση υποχρέωσης τήρησης ειδικών Τεχνικών Κανονισμών για την κατασκευή ειδικών εγκαταστάσεων, αναφέρεται σε Σχέδια Νόμου ως συναρμόδιο.
Μάλιστα η «εμπλοκή» αυτή του Υπουργείου Παιδείας είναι και «επικίνδυνη» καθώς το Υπουργείο Παιδείας που ουσιαστικά αυτενεργεί στη δημιουργία σχολών και προγραμμάτων σπουδών, όχι απαραίτητα με επιστημονικά κριτήρια αλλά κυρίως με πολιτικά και τοπικά κοινωνικά κριτήρια, είναι σίγουρο ότι θα μεριμνά για την ευρύτερη δυνατή κατοχύρωση αποκλειστικών δικαιωμάτων των Πτυχιούχων των Σχολών της αρμοδιότητάς του.
Είναι επομένως σαφές ότι η αρμοδιότητα κατοχύρωσης επαγγελμάτων και επαγγελματικών δικαιωμάτων δεν μπορεί είναι του Υπουργείου Παιδείας, αλλά των υπουργείων που θεσπίζουν του Κανονισμούς ή τα Πρότυπα.
4. Συγκριτικοί σχολιασμοί Ν 6422 και προτεινόμενου πολυνομοσχεδίου
Ενώ στον Ν 6422 (άρθρο 1) αναφέρεται ότι η ελεύθερη άσκηση του επαγγέλματος του Μηχανολόγου Μηχανικού (ΜΜ), του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού (ΗΜ) και του Ναυπηγού Μηχανικού (ΝΜ) επιτρέπεται μόνο εις τους κατόχους του Διπλώματος Μηχανολόγου, Ηλεκτρολόγου και Ναυπηγού, στο υπό διαβούλευση πολυνομοσχέδιο αν και το πεδίο δραστηριοποίησης παραμένει το ίδιο στις ΗΕ και ΜΕ, δεν αναφέρεται πλέον ότι τα πλήρη δικαιώματα τα έχουν οι ΗΜ, οι ΜΜ και οι ΝΜ.
Στο Ν. 6422 (άρθρο 3) εισάγεται η έννοια της απλής Μηχανολογικής (ΜΕ) ή Ηλεκτρολογικής Εγκατάστασης (ΗΕ) (με το σκεπτικό ανωτέρω) στις οποίες απλές, νομιμοποιούνται να δραστηριοποιούνται και μη φέροντες τον τίτλο του ΜΜ, ΗΜ και ΝΜ. Στο υπό διαβούλευση πολυνομοσχέδιο δεν γίνεται αναφορά στην έννοια της απλής. Έχει ήδη περιγραφεί παραπάνω η θέση μας για την κατάργηση του ορισμού της απλής εγκατάστασης σε συνδυασμό με τις αλλαγές που υπάρχουν στις σύγχρονες ανάγκες των κατασκευών. Ουσιαστικά πιστεύουμε ότι είναι πλέον ελάχιστες έως καθόλου οι εγκαταστάσεις που θα μπορούσανε να θεωρηθούν απλές ώστε να μην απαιτούν την μελέτη τους και υλοποίηση τους από ΔΜΜ, ΔΗΜ. ΔΜΗΜ, ΔΝΜ. Φοβούμαστε όμως ότι η μη αναφορά του πολυνομοσχεδίου στην έννοια της απλής εγκατάστασης δεν γίνεται με ανάλογο με το δικό μας σκεπτικό. Υπάρχει ο κίνδυνος να προκύψει και πάλι (βλέπε ενεργειακές επιθεωρήσεις κτιρίων) το «όλοι για όλα».
Στο Ν. 6422/1934 (άρθρο 6) ορίζεται το πεδίο δραστηριοποίησης (εγκαταστάσεις) των Μηχανικών ενώ στο υπό διαβούλευση πολυνομοσχέδιο αυτό δεν είναι σαφές. Μπορεί να προκύψει δίοδος επέκτασης και σε άλλες δραστηριότητες άσχετες με εκείνες των ΗΕ και ΜΕ. Αν συμβεί αυτό ο επιδιωκόμενος στόχος του παρόντος πολυνομοσχεδίου, που είναι η μείωση του πλήθους των αδειών να αντιστραφεί. Μπορεί δηλαδή να ασχολούνται με ΜΕ και ΗΕ περισσότεροι από σήμερα (και χωρίς πραγματικό γνωστικό αντικείμενο) ακόμα και με λιγότερες άδειες. Αναμένεται το περιεχόμενο ΠΔ και ΥΑ που θα ακολουθήσουν.
Στα διάφορα άρθρα προβλέπεται η από κοινού με το Υπουργείο Παιδείας συνεργασία. Αντί του Υπουργείου Παιδείας θα πρέπει να υπάρξει η συνεργασία με τα λεγόμενα παραγωγικά υπουργεία Έχει γίνει παραπάνω αναλυτική παρουσίαση της άποψή.
Στο πολυνομοσχέδιο ορθά γίνεται διαχωρισμός μελέτης από υλοποίηση μελέτης, συντήρηση κλπ, πλην όμως οφείλει να περιγραφεί πλήρως η έννοια, το περιεχόμενο και οι προδιαγραφές μελέτης. Υπάρχει κίνδυνος με ασαφείς αναφορές σε «μηχανολογικά ή ηλεκτρολογικά σχέδια» (βλέπε πρόσφατη ΚΥΑ ανελκυστήρων) να εκφυλιστεί η αναγκαιότητα μελέτης και να εμφανιστούν «εκτιμήσεις» από τεχνίτες. Θα πρέπει επίσης να γίνει πλήρης τεκμηρίωση στην έννοια της επίβλεψης εφαρμογής της μελέτης η οποία δεν υφίσταται στο εν λόγω σχέδιο νόμου. Σε κάθε περίπτωση, μελέτη και επίβλεψη ΜΕ και ΗΕ αποτελούν αποκλειστικά δικαίωμα ΔΜΜ, ΔΗΜ, ΔΜΗΜ και ΔΝΜ και πλήρες δικαίωμα ως προς την υλοποίηση. Οι συνεχείς τροποποιήσεις που υφίστανται διαχρονικά διάφορα ΠΔ και ΥΑ φαίνεται συνεχώς να διευρύνουν τα όρια των απλών εγκαταστάσεων, με αποτέλεσμα να επιτρέπεται κατασκευή χωρίς ύπαρξη μελέτης και επίβλεψης.
Σε μία εποχή που μέσα από τον ΚΕΝΑΚ επιχειρείται η αναβάθμιση της ποιότητας των κατασκευών, είναι παράλογο να μένει «ανοιχτό παράθυρο» για την αναγκαιότητα της επίβλεψης.
Επεκτείνοντας τις θέσεις μας πιστεύουμε ότι είναι ο σωστός χρόνος να συζητήσουμε για την ανάγκη θέσπισης τόσο της μελέτης εφαρμογής όσο και των τελικών κατασκευασθέντων σχεδίων (as build).
Στο πολυνομοσχέδιο θα έπρεπε εξ’ αρχής να δηλώνεται ότι οι ΔΜΜ, ΔΗΜ και ΔΝΜ έχουν πλήρη δικαιώματα σε πάσης φύσεως ΗΕ και ΜΕ, (μελέτη και υλοποίηση με συναφείς δραστηριότητες) που ήδη έχουν από τον Ν 6422. Αυτό δεν συμβαίνει και επομένως θα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα τα ΠΔ και οι ΥΑ που προβλέπεται να εκδοθούν.
Για τους Διπλωματούχους Μηχανικούς αρκεί η σημερινή άδεια και η απεριόριστη χρονική της ισχύ. Δεν πρέπει να τίθεται κανένα θέμα πιστοποίησης ή εξετάσεων τους για απόκτηση αδείας ειδικοτήτων τεχνητών όπως μπορεί να προκύψουν από νέο νόμο. Το γνωστικό αντικείμενο αποκτάται από την φοίτηση στις Πολυτεχνικές Σχολές Μηχανικών και κανένα σεμινάριο ή επιμόρφωση οποιουδήποτε φορέα, δεν μπορεί να δώσει ανάλογα προσόντα σε οποιοδήποτε άλλο καταρτιζόμενο προσφύγει σε αυτά.
5. Προτάσεις
Απαιτείται
1. Νέα και σύμφωνα με τις σύγχρονες απαιτήσεις της τεχνολογίας κατηγοριοποίηση (και κατόπιν υποκατηγορίες) των εγκαταστάσεων σε:
– Ενεργειακές (κυρίως σε κτίρια)
– Μηχανολογικές
– Ηλεκτρολογικές
– Βιομηχανικές
– Τηλεπικοινωνιακές
2. Καμία εγκατάσταση πλέον δεν μπορεί να ενταχθεί αποκλειστικά σε μία κατηγορία λόγω πολυπλοκότητας και κυρίως αυτοματισμών. Μπορεί όμως ποσοστιαία να ενταχθεί σε μία ή δύο κατηγορίες.
3. Γενικά δεν προκύπτει περίπτωση απλής εγκατάστασης. Μπορεί να εξετασθεί εξαίρεση σε περίπτωση «απλών εγκαταστάσεων» μόνο σε πολύ συγκεκριμένες εγκαταστάσεις (πχ επισκευή απλών βλαβών ηλεκτρολογικών, υδραυλικών και άλλων, μικρές επεκτάσεις των ιδίων και άλλα).
4. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπάρχει κριτήριο αξίας ή ισχύος έργου.
5. Όλες οι εγκαταστάσεις (ΜΕ και ΗΕ) ως προς σύνταξη μελέτης και επίβλεψης και ως προς εκτέλεση εργασιών, αποτελούν πλήρες δικαίωμα (χωρίς όριο) ΔΜΜ, ΔΗΜ, ΔΜΗΜ και ΔΝΜ, αποκλειόμενης άλλης ειδικότητας Διπλωματούχων Μηχανικών.
Σε ότι αφορά απόφοιτους ΤΕΙ ειδικότητας ΜΗ εξακολουθούν σε ισχύ τα όρια του Ν 6422.
Οι ανωτέρω προτάσεις αποτελούν βασικές κατευθύνσεις και σε αναλυτικότερη μορφή μπορούν να συμπεριληφθούν στα ΠΔ και ΥΑ που θα ακολουθήσουν.
6. Γενικά
Υπενθυμίζουμε ότι το ΥΠΟΙΑΝ, με την προηγούμενη (προ ανασχηματισμού) ηγεσία του είχε συγκροτήσει επιτροπή με παρουσία διοικητικών παραγόντων του και ελαχίστων ΔΜΜ, ΔΗΜ, ΔΜΗΜ και ΔΝΜ για την αναμόρφωση του Ν 6422. Σε καμία τέτοια επιτροπή δεν προσκληθήκαμε ούτε καν ως παρατηρητές. Επίσης ανέθεσε επί αμοιβή σε εξωτερικό γραφείο συμβούλων την κωδικοποίηση της νομοθεσίας αδειοδότησης τεχνικών επαγγελμάτων, βάση του οποίου αποτελεί ο Ν 6422. Στον αντίποδα έθεσε πιεστικούς έως προσχηματικούς χρόνους δημόσιας διαβούλευσης και ποτέ δεν απάντησε στις επί του γενικού πλαισίου αντιρρήσεις του ΠΣΔΜΗ.
Θα πρέπει να υπάρξει συνεχής ετοιμότητα από τον Κλάδο στα αιτήματα των Ομοσπονδιών των Εγκαταστατών (ΟΒΥΕ, ΠΟΣΕΗ, ΠΟΒΕΣΑ, κλπ) για υψηλά όρια μη απαίτησης μελέτης. Επίσης θα πρέπει να υπάρξει συνεχής ετοιμότητα του κλάδου και ως προς την αύξηση ορίου ισχύος επαγγελματικών δικαιωμάτων κατώτερης των Διπλωματούχων ΑΕΙ εκπαιδευτικής βαθμίδας καθώς και με τον τρόπο, θίγονται επίσης τα επαγγελματικά δικαιώματα του κλάδου μας (συμπίεση προς τα άνω).
Ο Κλάδος οφείλει να βρίσκεται στο προσκήνιο συνεχώς, μέσω επιτροπών και με τακτικές συναντήσεις κορυφής πολιτικής ηγεσίας, στη διαμόρφωση των ΠΔ και ΥΑ που θα ακολουθήσουν επί του προτεινόμενου πολυνομοσχεδίου, αλλά και σε κάθε νέα απόπειρα κατάρτισης νομοσχεδίου που θα αφορά κύρια, το Ν 6422 (χαρακτηριστικό παράδειγμα των χημικών εγκαταστάσεων).
Σε καμία περίπτωση δεν αποδεχόμαστε διαγραφή των υπαρχόντων επαγγελματικών μας δικαιωμάτων. Σε καμία περίπτωση δεν αποδεχόμαστε συζήτηση από μηδενική βάση. Σε καμία περίπτωση δεν αποδεχόμαστε τετελεσμένα ή προσχηματικές διαβουλεύσεις. Ζητάμε τα πραγματικά και πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα μας, στο σύνολο των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, αυτά που αντιστοιχούν στο γνωστικό, επιστημονικό, επαγγελματικό μας αντικείμενο. Χωρίς συντεχνιασμούς, χωρίς συμψηφισμούς.
ΗΛΙΑΣ ΧΟΜΣΙΟΓΛΟΥ
Μέλος ΔΣ ΠΣΔΜΗ – Υπεύθυνος Επαγγελματικών Θεμάτων
Τηλ. 2310 280336 και 6937 228950
E mail. homelATtee.gr
Σχολιάστε